Onkruid vaak ongewenst, maar we kunnen er ook veel van leren
BioRomeo: wieden zonder chemie
De wiedmachine en schoffeltrekker maken overuren bij maatschap Keij / van den Dries in Ens, waar ze biologische groenten telen, die worden afgezet via Bioromeo. Bij Bioromeo werken diverse boeren uit de wijde omgeving samen zodat een breed assortiment biologische groenten en fruit beschikbaar is.
Keij / van den Dries teelt pootaardappelen, luzerne / grasklavermengsel voor veevoer, kool, wortelen / knolselderie, graan en erwten met afhankelijk van de vraag een nateelt met bloemkool op zestig hectare. Hiermee is het zesjarig bouwplan rond. Daarnaast worden op tien externe hectares zilveruien en rode bieten geteeld.
Als biologische teler gebruikt Keij / van den Dries geen chemische middelen voor het bestrijden van onkruid. In onkruid wieden gaat dan ook veel werk en tijd zitten. Het onkruid wieden wordt voor meer dan negentig procent machinaal gedaan met een eg vaak in combinatie met een kleine schoffeltrekker. ‘Handmatig wieden willen we zoveel mogelijk minimaliseren’, vertelt Digni van den Dries. ’Het is kostbaar, neemt veel tijd in beslag en je hebt er veel mensen voor nodig, die soms moeilijk te vinden zijn.’
Er zijn twee types onkruiden te onderscheiden, de zaadonkruiden en de wortelonkruiden. Die laatste zijn vaak moeilijk weg te krijgen omdat ze overleven met behulp van energierijke wortelstokken.
Meestal is het onkruid ongewenst maar er zijn momenten in het jaar dat het weinig kwaad kan. ‘We leren ook heel veel van onkruiden’, stelt Van den Dries. ‘Zo zegt het vaak iets over de plek waar het groeit. Kleefkruid bijvoorbeeld staat veelal op een stikstofrijke bodem en bijvoorbeeld varkensgras staat op een vastgeslagen bodem. Wortelonkruiden zijn vaak een indicator voor een verdichte ondergrond. Onkruiden geven ook voedsel aan insecten en vogels en kunnen daarmee dus betekenisvol zijn voor de biodiversiteit.’
Gewied wordt er wanneer het onkruid een bedreiging vormt voor het gewas. Bij Keij / van den Dries wordt er zoveel mogelijk met machines gewerkt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een rijpadensysteem. Dit houdt in dat er gewerkt wordt met onbereden teeltbedden en vaste rijpaden waar de trekkers en machines elke keer overheen rijden. Dit komt de bodem en daardoor de plant ten goede. De plant kan op deze manier in de losse, onbereden, natuurlijke grond groeien.
Het wieden gebeurt machinaal; hierbij rijdt een trekker door het gewas, waarbij het onkruid tussen de rijen afgesneden wordt. Een andere manier is in combinatie met het snijden van het onkruid in dezelfde werkgang aanaarden: het bedekken van het onkruid met grond, waardoor het onkruid doodgaat. Wanneer het om wat grotere of taaiere onkruidplanten gaat, kan er tussen de rijen van het gewas gefreesd worden.
Een nieuwe ontwikkeling zijn de intrarijwieders, die in de rij kunnen schoffelen door het gebruik van camerabeelden, waarbij het gewas herkend wordt of door middel van GPS, waarbij de exacte GPS-coördinaat van de plant bekend is. Door de veiligheidsmarge om de plant niet te beschadigen is deze manier van wieden nog niet effectief genoeg en moet er altijd met de hand nagewied worden. ‘Er valt hier nog veel te leren’, stelt Van den Dries. Hij ziet het wel zitten zodra er met robots gewerkt kan worden, waardoor de machines 24/7 kunnen draaien en door langzamer te rijden nauwkeuriger kunnen worden afgesteld.
Na het zaaien, vlak voor het opkomen van de gewassen kiest Van den Dries vaak voor eggen en slepen als wiedmethode. De bovenlaag wordt dan omgerommeld met de bewegende eggetanden en zo wordt het nog jonge kiemende onkruid gedood.
Branden is een andere manier van onkruid verwijderen. Deze thermische techniek wordt door maatschap Keij / van den Dries alleen in noodgevallen gebruikt. Daarnaast ook in de zilveruien. De zilveruien groeien massaal op als één grote plaat met ontelbare plantjes, waardoor er onmogelijk geschoffeld of machinaal gewied kan worden.
Zaaien onder compost is een elegante biologische manier van onkruid tegen gaan. Je opent de grond, zaait het zaad en legt er compost bovenop. Compost bevat geen levende onkruidzaden omdat het composteerproces gepaard gaat met dermate hoge temperaturen waardoor aanwezige zaden gedood worden.
Een belangrijk uitgangspunt voor de bioboer is dat het bodemleven in een goede conditie blijft en de plant vitaal. Dat geeft een basis aan het gewas om zelf de concurrentieslag met het onkruid te kunnen winnen.
