Direct waterbeheer: snel inspelen op actualiteit
De beregeningsinstallaties verschenen dit jaar extreem vroeg in het landschap. Veel agrariërs starten half maart al met het beregenen van hun gewassen. Het is het derde droge jaar op rij. In het najaar van 2019 is er veel water gevallen, maar dit was niet genoeg om de droogte van de twee zomers ervoor op te vangen.
Wel is er veel geleerd van deze twee droge zomers. Elmer Benjamin, hydroloog en droogte coördinator bij Waterschap Zuiderzeeland houdt alles nauwlettend in de gaten. ‘Wat we vooral hebben geleerd van de droge zomer in 2018 is dat we sneller moeten inspelen op de actualiteit. Dit jaar hebben we al veel eerder het waterpeil verhoogd. In 2018 bleek dit een goede maatregel te zijn, maar is deze pas een maand later doorgevoerd.
Wanneer een boer gaat beregenen, geeft hij dit aan bij de opzichter, die zorgt dat er voldoende water in de kavelsloot staat. Elmer heeft veel overleg direct met de opzichters. ‘Knelpunten kunnen we daardoor samen ook direct oplossen.’
Met het verhogen van het waterpeil wordt een kleine watervoorraad aangelegd. Dit heeft voordeel voor de kwaliteit van het water. Over het algemeen wordt deze beter, wanneer het waterpeil hoger is. Het voorkomt een snelle opwarming van het water en daarmee is er minder kans op bijvoorbeeld blauwalg. De meeste agrariërs in Flevoland beregenen hun gewassen met dit oppervlaktewater.
Voor het verhogen van het waterpeil maakt Waterschap Zuiderzeeland dankbaar gebruik van het IJsselmeer en de Randmeren om Flevoland. ‘Het IJsselmeer kun je met recht de regenton van het noorden noemen’, meent Elmer. ‘Behalve voor voldoende water voor de Noordoostpolder, zorgt het ook voor voldoende water in Friesland, Groningen en Drenthe.’
Er moet veel gebeuren om het waterpeil in het IJsselmeer zover te laten zakken dat er geen water meer beschikbaar is voor beregening. ‘Over het algemeen wordt het water in de winter goed aangevuld, niet alleen met regen die in Nederland valt, maar ook met regenwater uit bijvoorbeeld Duitsland, wat via de Rijn en de IJssel naar het IJsselmeer stroomt. Dit mogen we echt wel koesteren’.
Dat we nu drie droge jaren achtereen hebben, is volgens Elmer toeval. Dit zegt niets over toekomstige jaren of blijvende droge zomers. Dit heeft te maken met waar de hogedrukgebieden zich bevinden en hoe lang zij op eenzelfde plek blijven hangen. Het Waterschap volgt de weersverwachtingen van het KNMI. ‘Zij kijken vier weken vooruit, maar hoe verder je vooruitkijkt, hoe minder betrouwbaar de verwachting is, dus eigenlijk moeten we altijd binnen een week beslissen welke maatregelen we nemen.’
Een aantal gewassen, waaronder pootaardappelen worden niet met oppervlaktewater, maar vanuit bronnen beregend. Echter het grondwaterpeil kan niet goed beïnvloed worden. Grondwaterbronnen kunnen daardoor bij droogte verzilten.
Ondertussen wordt er nagedacht over maatregelen voor aanhoudende droogte in de komende jaren. Hiervoor heeft het Waterschap de hulp ingeroepen van boeren, de direct- betrokkenen. Samen vormen zij een klankbordgroep en wordt er nagedacht over oplossingen voor de droogte op de lange termijn.
